معجزه شناسی

معجزه شناسی

محمدباقر سعیدی روشن

اعجاز در لغت به معنای ناتوان کردن و در اصطلاح، امر خارق العاده‌ای است که پیامبران به منظور اثبات ادعای رسالت خدایی خویش انجام می‌دهند و آدمیان دیگر از انجام مانند آن ناتوان و درمانده‌اند. اعجاز با سایر خوارق عادات تفاوت دارد. این دو، در هدف، قلمرو، استناد به فراطبیعت، سیره و منش مجریان‌، ابزارها و وسائل با هم متفاوتند. معجزه در مسیحیت سنتی به حوادثی گفته می‌شود که عامل فراطبیعی داشته باشد و در مسیحیت جدید، نوعی طفره و گریز از نظم و قانون طبیعت و مناقض آن شمرده می‌شود. با توجه به وجود نیرویی خارق عادت در انسان، دست کم امکان اعجاز ثابت می‌شود. مواردی چون خواب مصنوعی، تله پاتی و احضار ارواح از این نیرو حکایت می‌کند. با اذعان به جوهر نفسانی انسان و توان فوق العاده آن و نیز جهان غیب و ملکوت، دو عنصر سازنده اعجاز شناخته می‌شوند. معارف تاریخی و دینی به این هر دو گواهی می‌دهند. برخی اعجاز را با علم و دانش مخالف دانسته‌اند، زیرا به گفته آن‌ها علم نشان می‌دهد که هیچ رخدادی در جهان هستی بدون سبب خاص به وجود نمی‌آید. در پاسخ باید گفت که اعجاز با تصادف و بی‌نظمی مرادف نیست و از سوی دیگر، تجربه گرایی محض نیز نمی‌تواند درباره قانونمندی جهان طرحی ارائه دهد.