مبانی مالکیت فکری

مبانی مالکیت فکری

محمود حکمت نیا

نظام‌های حقوقی مالکیت فکری در اصل ضرورت حمایت از پدیدآورندگان آثار فکری هیچ تردیدی ندارند و همه بر این اصل اتفاق نظر دارند که حقوق اقتصادی و اخلاقی پدیده فکری در سلطه انحصاری پدیدآورنده است. علاوه بر این هم‌گرایی بین المللی در دفاع از پدیدآورندگان در قالب معاهدات و سازمان‌های بین المللی نیز نظام‌های حقوقی را تا حدود زیادی به سوی وحدت نظر سوق داده است. با این حال هنوز تفاوت‌های بنیادی میان نظام‌های حقوقی مالکیت فکری وجود دارد که ناشی از عوامل متنوع و پیچیده‌ای است. یکی از عوامل مؤثر در شکل گیری و توسعه مفاهیم و مصادیق مالکیت فکری، مبانی نظری آن است به طوری که می‌توان گفت بدون شناخت مبانی نظری و زیرساخت‌های بنیادی نظام‌های مالکیت فکری هر تلاشی برای فهم قواعد و مقررات و درک روابط منطقی و نظام واره آن‌ها ناقص خواهد بود. به خصوص در کشورهایی که نظام مالکیت فکری کاملاً مستقل و برگرفته از مبانی نظری و ساختار حقوقی ندارند، بی‌توجهی به مبانی مشکلات بیشتری را فراهم می‌آورد و چه بسا با تلفیق نادرست قواعد برخاسته از نظام‌های مختلف، به جای ترسیم نظام‌مند قوانین، مجموعه‌های قوانین فراهم آید و آرای قضایی دچار تشتت و پراکندگی و تعارض گردد.