فقه پاسخگو؛ نگاهی به پویایی و کارآیی فقه

فقه پاسخگو

نگاهی به پویایی و کارآیی فقه

سید علی سادات فخر

در کشاکش دگرگونی‌های پرشتاب عصر جدید، پاسخگو بودن مکاتب الهی بیش از گذشته ضرورت خود را نشان داده و مسائل جدیدی برای آن‌ها پدید آورده است. در میان مکاتب رایج و مدعی، تنها اسلام است که قابلیت مزبور را داشته و از ساز و کار لازم برخوردار است. البته در اسلام نیز نحله‌های فکری و عقیدتی گوناگونی وجود دارد که تنها فقه شیعی با ساختاری متحد و همگون و متکی بر منابعی پویا، منعطف و کارا قابلیت پاسخگویی به مقتضیات زمانه را داشته و داعیه‌دار تامین رفاه و سعادت دنیایی انسان‌ها و رستگاری واقعی آنان در آخرت می‌باشد.
منابع استنباطی احکام شیعه از یک سو به کتاب و سنت منتهی شده و از دیگر سو به عقل و اجماع اتکا دارد. دو منبع اول، نقلی و دو دیگر عقلی هستند که یا در عقل و خرد فردی و یا در عقل و خرد جمعی نمایان می‌شود. این ساختار که ترکیبی از آموزه‌های آسمانی – وحیانی و عقل جستجوگر است ضامن ثبات و جاودانگی خود شده و کارایی و پویایی خود را تامین کرده است. آیا براستی چنین است؟