جهاد اقتصادی از منظر قرآن

جهاد اقتصادی از منظر قرآن

محمد عابدی

جوامع بشری در دوره‌های متفاوت تهدیدها و چالش‌های گوناگونی پیشروی داشته‌اند و جامعه اسلامی هرگز از این واقعیت مستثنی نبوده است. تهدیدهای نظامی چالش‌های سیاسی، تهاجم و شبیخون‌های فرهنگی و البته در دوره‌هایی تهدیدهای اقتصادی، مهم‌ترین خطر برای جامعه اسلامی بوده است. قرآن کریم این تهدیدها را در عصر پیامبر(ص) نشان می‌دهد، انواع مخاطرات با رنگ و بوی فرهنگی و تحریم حتی شنیدن دعوت پیامبر خدا؛ ایجاد تنگناهای اجتماعی و انزوای حضرت و یاران اندکش، اقدام عملی قتل؛ مخاطرات اقتصادی و محاصره در شعب ابی طالب و تحمیل جنگهای طولانی سیاسی و نظامی بخشی از فهرست بلند چالش‌های فراروی جامعه اسلامی است. پرسش مهم این است که آیا می‌توان این دوره‌ها را در قرآن بازیابی کرد و به طور مشخص تهدیدهای اقتصادی را نشان داد؟ مهم‌تر این که پاسخ مشخص قرآن به چالش‌های اقتصادی چیست و جهاد اقتصادی چه جایگاهی در این میان دارد؟ آیا می‌توان پاسخ‌های اقتصادی قرآن به مخاطرات اقتصادی را معرفی کرد؟ آیا رابطه‌ای بین انواع جهادها در قرآن کریم وجود دارد؟ آیا ضرورت‌هایی برای جهاد اقتصادی در قرآن کریم مطرح می‌شود؟ آیا موانع و آسیب‌های جهاد اقتصادی در قرآن قابل بازیابی‌اند؟ آیا قرآن معارفی درباره اصول الزامات جهاد اقتصادی عرضه می‌کند؟ توجه دادن به این پرسش‌ها دست کم می‌تواند افق‌های روشنی پیش روی مدیران و فرماندهان جهاد اقتصادی بگشاید و آنان را به اهداف خود مؤمن و به تحقق وعده پیروزی الهی در جهاد اقتصادی امیدوار سازد.