انواع و ادوار روشنفکری

انواع و ادوار روشنفکری

(با نگاه به روشنفکری حوزوی)

حمید پارسانیا

منورالفکری و روشنفکری از لوازم تاریخ جدید غربی است، اما با ورود تجدد به ایران، در کشور ما نیز صورت‌های تقلیدی این دو به وجود آمد. مقاطع نویسنده کتاب حاضر پس از برشمردن معانی مختلف روشنفکری، به بررسی مختلف منورالفکری و روشنفکری در تمدن غربی می‌پردازد. او سپس به ورود منورالفکری به جامعه ایران در دوران مشروطه اشاره می‌کند و آغازین ظهورات روشنفکری در ایران را مربوط به بعد از انقلاب بلشویکی روسیه (۱۹۱۷) می‌داند. حضور مجدد دین در عرصه‌های اجتماعی در دهه چهل موجب به وجود آمدن جریان «روشنفکری دینی» در ایران می‌شود. اما این جریان نیز پس از دوران اوج خود به دلیل دید سکولار به دین و دوری از مردم، منزوی شده و حتی قسمتی از آن به قدرت‌هایی پیوست که ادعای مبارزه با آن‌ها را داشت. نویسنده سپس با برشمردن میراث خردورزی در اندیشه تشیع به این می‌پردازد که هر یک از «روشنفکری حوزوی» یا «منورالفکری حوزوی» چگونه و تا چه حد امکان دارند و چه صورت‌هایی در تاریخ معاصر ایران داشته‌اند ؟