اصول فقه و هرمنوتیک روش شناختی

اصول فقه و هرمنوتیک روش شناختی

مسعود فیاضی

هرمنوتیست‌ها به سه دسته، روشی روش شناختی و فلسفی تقسیم می‌شوند. دسته اول و دوم مانند اصولیان و فقها معتقدند؛ علیرغم وجود فاصله زمانی قابل توجه بین زمان صدور و زمان تفسیر نص، فهم مراد مؤلف امکان پذیر است.
در این راستا، هرمنوتیست‌های روشی کوشیده‌اند از دیدگاه‌های مختلف ابزارها و قواعد فهم و استنباط مراد مؤلف را بیان کنند. اما هرمنوتیست‌های روش شناختی مانند فریدریش شلایرماخر تلاش کرده‌اند قبل از بیان ابزارها و قواعد مزبور، نظریه پشتیبان آنها که «نظریه فهم متن» خوانده می‌شود، را طراحی کرده و سپس به طراحی ابزارها و قواعد استنباط بپردازند. در این نظریه عوامل دخیل در فهم مراد مؤلف و منطق حاکم بر آنها مبتنی بر مبانی الاهیاتی و فلسفی خاص تبیین شده است. طبیعتا این تلاش‌ها می‌تواند برای اصولیان و فقها نیز قابل توجه باشد. زیرا آنها نیز تلاش می‌کنند با وجود گذشت قرون متمادی از زمان صدور نصوص دینی، مراد شارع مقدس را از آنها استنباط کنند. بر این اساس، در این تحقیق با استفاده از روش تطبیقی تلاش شده است نظرات اصولیان و هرمنوتیست‌های روش شناختی در فهم مراد مؤلف مقایسه شود و دلالت‌های صحیح آن برای طراحی «نظریه فهم مراد شارع» در اصول فقه استخراج گردد.